شکل گيری تمدن های اوّليه در جهان همواره با وقوع جنگ همراه بوده است، در طول تاريخ انسان ها از طريق پناه گرفتن در غارها، ساخت جوشن و سپر، ايجاد برج و بارو و قلاع محکم و مرتفع، حفر خندق برای حفظ جان و تامين امنيّت گروهی با هدف پيشگيری از حملات غافلگيرانه دشمن اقدام نموده اند، ‌ ديوارهای دفاعی و خاکريزهای متعلق به آغاز سکونت انسان در ايران هنوز برجاست و شکل آنها به موازات پيشرفت سلاح های تهاجمی و تدافعی در هر دوره تاريخی تکامل يافته است.

  تفکر ساخت و احداث ديوارها و خطوط و دژهای دفاعی از قديم الايّام به عنوان يک اقدام دفاعی با هدف سد کردن و ايجاد مانع در مسير تهاجم دشمن و ممانعت از مواجه شدن با حملات غافلگيرانه مورد توجه دولت های مختلف بوده و عليرغم تغيير و تکامل سلاح ها و روش های تهاجمی، کماکان با تغيير شکل و کاربری آن ها متناسب با نوع تهديدات به شکل های ديگری همانند تونل ها، ‌ پناهگاه های چندمنظوره، سازه های امن زيرزمينی، ديوارها و موانع دفاعی الکترونيکی در ملاحظات دفاعی کشورها مورد توجه خاص قرار دارند.

  از جمله مشهورترين ديوارها و دژهای دفاعی احداث شده در طول تاريخ بشری می توان ديوار چين(ديوار چين به طول 2415 کيلومتر در سال 364 قبل از ميلاد احداث گرديده است)، سد ذوالقرنين، ديوار گرگان (ديوار دفاعی گرگان بزرگ ترين ديوار دفاعی جهان، بعد از ديوار چين می باشد و همزمان با ديوار چين بنا شده است)، ديوار آتلانتيک (ديوار آتلانتيک، استحکامات ساحلی بود که توسط رايش سوم برای جلوگيری از تهاجم نيروهای متفقين درجنگ جهانی دوم احداث گرديد)، ديوار آنتونين، ‌ ديوار اورلئان، ديوار صلح بلفاست، ديوار برلين، ديوار ليما، ديوار ماژينو (ديوار ماژينو در مرز فرانسه و آلمان در سال 1930 الی 1935 به طول 400 مايل جهت جلوگيری از تهاجم آلمان به سرزمين فرانسه احداث گرديد)، ديوار زيگفريد، ديوار مراکش، ديوار ويتنام، ديوار لندن، ديوار کرملين، ديوار بارلو، ديوار اورشليم و … را نام برد.

  سرزمين گسترده ايران باستان که ايران کنونی بخشی از آن است، به علت موقعيت جغرافيايی که ميان دو جلگه آباد بين النهرين و پنجاب سند قرار گرفته بود مانند پلی بود که طوايف مهاجم به طرف شرق يا غرب مجبور می شدند از آن عبور کنند زندگی در چنين وضعيت جغرافيايی و محيط ناامن، ايرانيان را وادار نمود تا همواره به منظور در امان ماندن از تجاوز متجاوزين، خانه های مسکونی خود را به شکل دژ کوچکی بسازند بنابراين به هر جای اين سرزمين نگاه کنيد، قلعه، برج، بارو، ارگ، کهندژ، دربند، خندق و دروازه و نظاير آن ها از ناامنی محيط زندگی و توجه و تدبير آگاهانه ايرانيان به ملاحظات دفاعی حکايت دارد. ساخت بناهای گروهی حصاردار در ايران با طرح ها و نقشه های گوناگون از سه هزار سال پيش شناخته شده است، حصار سيلک در کاشان، قلعه حسنلو در اروميه، تورنگ در گرگان ، تپه حصار در دامغان، نوشيجان تپه بين همدان و ملاير ، ‌ قلعه بلورآباد در شهرستان خوی و … از نمونه های آن می باشد.

  ساخت اسب چوبی تروا توسط اوديسيوس يکی از افراد زيرک و هوشمند يونانی در سال 212 قبل از ميلاد ، پس از نوميدی سربازان از تسخير (سيراکيوز) نيز يکی از اقدامات تاريخی دفاع غيرعامل می باشد به گونه ای که امروزه از اسب چوبی تروا به عنوان سمبل و نماد فريب ياد می شود.

  اعراب باديه نشين مانند ساير اقوام چادرنشين با حصار و بناهای دايمی ميانه ای نداشتند، وجود مبارک پيامبر اسلام (ص) به مديريت نظامی مفهومی واقعی بخشيد و از انواع روش ها و تاکتيک های جنگی و بهره گيری موثر از زمان، مکان و موقعيت مناسب در غزوات برای رويارويی با دشمن و شکست آن ها استفاده می کرد از جمله روش های مورد استفاده در جنگ های تهاجمی و تدافعی صدر اسلام بهره گيری از شيوه های دفاعی غيرعامل بود که به شکل های مختلف در غزوات و سرايا مورد توجه قرار می گرفت.

  پيامبر اکرم (ص) در نخستين نبردی که عليه دشمن در بدر انجام داد در پاسخ به پرسش حباب بن منذر در خصوص مشروعيت فريب دشمن در جنگ فرمودند (الحرب الخدعه)، جنگ يعنی خدعه و فريب.

  حضرت علی (ع) در مکان يابی صحيح و استفاده از زره و گماردن ديده بان جهت اعلام خبر، رهنمودهای ارزنده ای به شرح زير دارند:

  آن گاه که در ميدان جنگ روياروی دشمن قرار گرفتيد، قرارگاه شما بايد در دامنه کوه ها، تپه ها و يا در کنار نهرها باشد تا پوشش و حفاظ شما گردد و شما را از دشمن نگهبانی کند و بايد جنگ را از يک سو و يا حداکثر از دو سو با دشمن داشته باشيد و قسمت های ديگر تکيه بر موانع طبيعی داشته باشد تا دشمن قدرت نفوذ نداشته باشد.

  و اکملوا السلامه (زره خويش را کامل کنيد) و در جای ديگر می فرمايد زره پوشيده ها را در پيشاپيش لشگر قرار دهيد و آن ها که کلاه خود ندارند در پشت سر قرار گيرند (نهج البلاغه خطبه 124).

  مراقبان، ‌ نگاهبانان و خبرگيرانی در قلعه کوه ها قرار دهيد و… بدانيد آن ها که در پيشاپيش سپاه حرکت می کنند چشمان لشگرند.

  بهره ‌ برداری از استتار و اختفاء جهت مخفی و پنهان ‌ سازی گرچه به قدمت طول تاريخ بشری می ‌ باشد ولی اهميت آن در طول جنگ جهانی اوّل به علت ورود هواپيماهای شناسايی و عکس ‌ برداری هوايی و افزايش تدريجی دقت تسليحات آفندی، مورد توجه جدی قرار گرفت.

  تا سال (1900) اکثر ارتشهای دنيا از يونيفورم و لباس ‌ های نظامی رنگی استفاده می ‌ نمودند، برای مثال ارتش فرانسه در شروع جنگ جهانی اول از لباسهای رنگی (کت آبی و شلوار قرمز) استفاده می ‌ نمود که پس از پی بردن به اهميت استتار و نقش ارزنده آن در کاهش آسيب ‌ پذيری ‌ ها و تلفات، لباس ‌ های نظامی به رنگ استتار خاکی و يا سبز، قهوه ‌ ای و يا ترکيبی از آنها درآمد و اين موضوع به تدريج در ساير کشورهای دنيا رايج گرديد.

  واژه انگليسی استتار (Camouflage) از لغت فرانسوی (Camoufler) به معنی آرايش نمودن اقتباس گرديده و در سال (1917) وارد زبان انگليسی گرديد.

  ارتش شوروی سابق برای هماهنگ نمودن برنامه های فريب و نيرنگ و اقدامات پدافند غيرعامل در برابر تهديدات آمريکا، در سر فرماندهی کل ارتش شوروی واحد ويژه ای را برای مديريت و اجرای برنامه های دفاع غيرعامل به نام (ماسکيروفکا) تاسيس نمود و در طول سال های 1960 الی 1983 اقدامات عمده ای از قبيل آسيب ناپذير نمودن منابع و مراکز حياتی و حساس خود را در برابر تهاجمات احتمالی ‌ ، احداث پناهگاه های عميق زيرزمينی برای مردم و هيات حاکمه سياسی، ‌ نگهداری قطعات يدکی و بحرانی در پناهگاه های مستحکم زيرزمينی، احداث شيلترهای ضد بمب و ساخت ماکت های فريب تجهيزات و تسليحات سازمانی، ايجاد مراکز فرماندهی و کنترل متحرک و طراحی ريل های متحرک جهت موشک های قاره پيمای (SS-X-24) ، ‌ ارسال اطلاعات دروغين، عايق سازی و استفاده از رنگ ها و اقلام جاذب حرارتی و راداری و … نمود.

  اگر اقدامات پدافندغيرعامل را در سير تاريخی مورد مطالعه، اقدامات پيشگيرانه ملل مختلف با هدف حفظ جان، ‌ ادامه حيات و حفظ سرزمين، جلوگيری از غافلگيری و ارتقاء توان رزم محسوب نماييم، هنوز هم در آستانه قرن بيست و يکم که جهان آکنده از منازعات ژئوپلتيک بوده و نشانه ای از خاتمه ی قريب الوقوع درگيری های مسلحانه ديده نمی شود، انجام اقدامات پدافند غيرعامل توسط کشورهای مختلف استمرار داشته و جايگاه ويژه ای خود را در سياست های دفاعی کشورها و ملل مختلف به عنوان يک نياز حياتی حفظ نموده است و با روش های مختلف ادامه يافته است.